Lịch sử
Làng cổ đường lâm thuộc thị xã Sơn Tây, Hà Nội, Việt Nam là quê hương của nhiều danh nhân trong lịch sử nước ta , nổi tiếng như vua Ngô Quyền , Bố Cái Đại vương Phùng Hưng nên còn được biết đến với cái tên khác là đất hai vua .
Tuy gọi là làng cổ nhưng thực ra Đường Lâm từ xưa gồm 9 làng thuộc tổng Cam Giá Thịnh huyện Phúc Thọ trấn Sơn Tây, trong đó 5 làng Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm liền kề nhau. Các làng này gắn kết với nhau thành một thể thống nhất với phong tục, tập quán, và tín ngưỡng hàng ngàn năm nay không hề thay đổi. Đầu thế kỷ 19, Đường Lâm là nơi đặt lỵ sở của trấn Sơn Tây.
Di sản kiến trúc
Ngày nay, làng cổ Đường Lâm vẫn giữ được hầu hết các đặc trưng cơ bản của một ngôi làng người Việt với cổng làng, đây không phải là một cổng làng như các cổng làng khác ở vùng Bắc Bộ có gác ở trên mái với những mái vòm cuốn tò vò mà chỉ là một ngôi nhà hai mái đốc nằm ngay trên đường vào làng.Có đình Mông Phụ – được xây dựng năm 1684 (niên hiệu Vĩnh Tộ đời vua Lê Hy Tông) – là ngôi đình đặc trưng cho đình Việt truyền thống, điếm canh, giếng nước, ruộng nước, gò đồi. Hệ thống đường xá của Đường Lâm rất đặc biệt vì chúng có hình xương cá. Với cấu trúc này, nếu đi từ đình sẽ không bao giờ quay lưng vào cửa Thánh.
Về nhà cổ, ở Đường Lâm có hơn ngôi nhà truyền thống , nhiều ngôi nhà được xây dựng từ rất lâu bắt đầu từ những năm 1649. Đặc trưng của nhà cổ truyền thống ở đây là tất cả đều được xây từ những khối xây bằng đá ong.
Trong số 8 di tích lịch sử – văn hóa ở Đường Lâm có đình Mông Phụ , chùa Mía (tức Sùng Nghiêm tự) được Bộ Văn hóa Thông tin xếp vào loại đặc biệt. Chùa có 287 pho tượng gồm 6 tượng đồng, 107 tượng gỗ và 174 tượng đất ( làm từ đất sét, thân và rễ cây si ).
Du lịch
Từ Hà Nội nếu bạn di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy theo hướng đại lộ Thăng Long hoặc đường 32 đi Nhổn – Sơn Tây. Đến Sơn Tây hỏi đường vào làng Đường Lâm ai cũng biết. Sau khi mua vé thăm quan bạn có thể gửi xe và đi bộ vào làng. Bạn nên hỏi thêm thông tin về đường đi lối lại trong làng bởi người dân nơi đây rất hiếu khách và sẵn sàng giúp đỡ bạn .
Ngoài ra Hàng năm, làng cổ Đường lầm thường tổ chức lễ hội từ mùng Một đến mùng Mười tháng Giêng âm lịch với các trò chơi như thu lợn thờ, thi gà thờ … cũng là dịp rất thú vị cho bạn muốn đến khám phá nơi này .
